Other Articles

श्रृंगी महाकाव्य – १९ श्लोकों में वर्णित दिव्य जीवनकथा

3views

१.श्रृंगी महाकाव्य – १९ श्लोकों में वर्णित दिव्य जीवनकथा

मङ्गलाचरणम्

श्रीशम्भवे त्रिपुरनाशनहेतवे,
ज्योतिःस्वरूपसदनाय नमो नमः।
येन श्रृङ्गिककण्ठदिशि क्रिपया,
वेदाः स्वयं कथित एव सतां गतिः॥१॥

श्लोक २-६: बाल्यकाल और निर्धनता

अमलेशग्रामणि शुद्धजातकः
ब्राह्मणः स हरिपालनामकः
तस्य सूनुरभवच्च सौम्यधीः
सत्यव्रतः शिवभक्तिशालिनः॥२॥

भोजनार्थमपि दीनजीवनं,
पुरोहित्यकृते तदेकतः।
पुत्र एव तु विलोक्य दीनता,
शम्भुभक्तिरतिमात्रगामिनी॥३॥

नित्यशम्भुनिकटे सपूजनं,
सन्ध्यया सह जपश्च बालतः।
द्वारमध्ये शयनं च तन्द्रया,
स्वप्नमध्यमहिशम्भुशासनम्॥४॥

श्रृङ्गिकं शिवकरे कृताङ्गुली,
दत्तमूर्धनि नवेन्दुशेखरः।
श्रवणान्तिकपथे च ध्वन्यते,
वेदवाणी सुधया समार्चिता॥५॥

प्रातरेव स विसृष्टबोधनः,

वाक्पटुत्वमथ दर्शितं बहु।

ब्रह्मसूत्रकथा पितुर्गृहे,

वर्धते स तु महान् विचक्षणः॥६॥

 

श्लोक ७-१२: न्याय और विद्या

न्यायतत्त्वविदः समीहितं,
नित्यधर्मपथसंश्रयः सदा।
भूमि-संकट-शमाय शुद्धतः,
सप्तप्रमाणगणको नृपाय सः॥७॥

ALSO READ  शिव ताण्डव स्तोत्रम्

शास्त्रवृन्दसमवेधि भाषणं,
योगतत्त्वविवरणं च यथार्थतः।
लीलया स शिशिरं करे गृही,
काशितान्त्रिककुलं निराकृतम्॥८॥

रजतासनगते महीपते,
सप्रशंसय पुनः प्रतिष्ठितः।
स्यन्दते वदनतः सुधा यथा,
शब्दमौक्तिकमयं प्रवाच्यकम्॥९॥

तत्र संस्थितमसावधीनवाक्,
शुद्धवाक्यकवचं समर्पयत्।
विद्वदग्रसर एव संस्थितः,
सप्तसिन्धुपरिपूर्णमानसः॥१०॥

ग्रामकाननतटे च संस्थितं,
एककक्षिणिमहाकुलं यथा।
संस्थितं च महतीं च पाठशां,
यत्र विद्याव्रतिनः समागताः॥११॥

श्रृङ्गिविद्यागुरुकुलं प्रतिष्ठितं,
महाकालमुनिपुत्रनामकम्।
संयमात् समदया च दीयते,
विद्यया च सततं विनियुज्यते॥१२॥

श्लोक १३-१६:

तपस्या और महाकाल पुनः दर्शन

त्र्यम्बकेश्वरपथे समाधिनः,
शुद्धचेतस उवास बालवत्।
योगध्यानजनिते समागते,
शम्भुनाथदर्शनं समभ्यगात्॥१३॥

काशिके शिवमुदारदर्शनं,
सोमनाथमथ केदारं ययौ।
पादयोर्निवसनं च सन्मुखं,
कालपाशविमुखं च चिन्मयं॥१४॥

स्वप्नवृत्तमथ पुनः प्रकाशितं,
श्रृङ्गिकं च पुनरागतं तदा।
शम्भुनाथवचनं च शान्तदं,
शुद्धमुक्तिकरकं च वर्धनम्॥१५॥

ALSO READ  नागों की कृपा, बाधाओं के निवारण, कालसर्प दोष की शांति, सुरक्षा एवं रहस्यमय प्रगति के लिए

“शर्वदत्तविधया तव स्थितिः,
स्थूलदेहविलयं समन्वितः।
यत्र त्वं प्रथमं मम स्मरसे,
तत्रैव समाधियुतो गमिष्यसि॥”॥१६॥**

श्लोक १७-१९: समाधि और विरासत*

वटवृक्षतले स तु स्थित्वा,
सप्तदर्शसमयान्वितो मुदं।
प्रार्थनां शिवपदं विनिर्ममे,
देवपूजनविधौ विलीनताम्॥१७॥**

प्रत्यहं च वदनाद्विनिर्गतः,
सत्यव्रतो महिमां प्रकाशितः।
वंशवृद्धिकरकं च मन्त्रवत्,
तं स्मरन्ति जननीं शिवालये॥१८॥

श्रृङ्गिकाभरणतो मुनिश्रवणं,
अमलेश्वरमहोत्सवे वदन्।
“सत्यव्रतः शिवतुल्यविद्यवान्”
इति भूः स्थगयति कदा न तं?॥१९॥**